Composteren kun je leren! Met deze praktische gids helpen we je op weg
9 min. leestijd
Of je nu een tuin hebt of niet, je kan je organisch afval optimaal benutten door het te composteren. Lees deze gids en ontdek alle oplossingen voor keuken- en groenafval waarvan je als Brusselaar gebruik kunt maken.
Organisch afval maakt tot 60% van ons huishoudelijk afval uit. Het is dus erg belangrijk om dit goed te sorteren en uit onze witte zakken te weren. Voedselverspilling beperken is de beste manier om je hoeveelheid organisch afval te verkleinen en composteren is op zijn beurt een gemakkelijke en kostenbesparende manier om met je resterende organisch afval nog iets te doen. Het kan zelfs zonder tuin of kosten (of een heel kleine kost als je wil composteren in je appartement). Maar hoe begin je eraan?
De oranje vuilniszak
Ook wie in een klein appartement zonder buitenruimte woont kan composteren door juist te sorteren. Organisch afval moet je namelijk in de oranje vuilniszak gooien, en dat afval wordt omgezet in compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. of biomethaan.
Keuken- en groenafval hoort niet thuis in je witte vuilniszak. Die zakken zijn bedoeld voor huishoudelijk afval dat niet kan worden gerecycleerd. Belandt je keukenafval in je witte zak, dan wordt het net als ‘restafvalAfval dat niet selectief wordt gesorteerd of rest na het verwijderen van recycleerbare stoffen en in de normale vuilniszak terechtkomt.’ verbrand en vervolgens gebruikt als brandstof om elektriciteit en warmte op te wekken. Je keukenafval bestaat echter voor 80% uit water en is daarom niet echt nuttig voor het produceren van elektriciteit. Daarom ben je verplicht je organisch afval in een oranje vuilniszak te gooien. Net Brussel haalt de oranje zakken op en brengt ze naar de biomethanisatiecentra in Ieper of Herstal, waar je keukenafval omgezet kan worden in groene energieEnergie geproduceerd uit hernieuwbare energiebronnen (wind, zon, waterkracht, enz.). en compost.
Praktische gids voor de oranje vuilniszak
De oranje zak is alleen bestemd voor het weggooien van organisch keukenafval. Als je tuinafval wilt weggooien, gebruik dan de groene zakken die daarvoor bestemd zijn. Afval dat niet in deze zakken mag (beenderen, karkassen, ook die van schaaldieren, luiers ...) gaat in de witte zak.
Buurtcompost
Wil je liever geen oranje vuilniszak in je keuken? Dan kun je ook terecht bij een van de buurtcompostprojecten. Het is meteen ook de gelegenheid bij uitstek om deel te nemen aan een gezellig project in je buurt. Buurtcomposthopen zamelen organisch afval in van verschillende huishoudens om het tot compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. te verwerken. Deelnemers kunnen hun afbreekbaar en niet-vervuilend afval (keukenafval, verwelkte bloemen, niet-gekleurd karton ...) naar een gemeenschappelijke compostbak brengen. Een leuke extra: na 6 tot 12 maanden ontstaat een natuurlijke teelaarde die je ook kan meenemen als je dat wenst.
Praktische gids voor buurtcomposteren
Als algemene regel geldt dat al het organisch afval kan worden gecomposteerd in een buurtcomposthoop. Let wel op: zorg voor een evenwicht tussen zogenaamde ‘groene’ materialen (zacht en nat, zoals groenteschillen of koffiedik) en ‘bruine’ materialen (hard en droog, zoals ongekleurd karton of gemalen eierschalen). Als je alleen ‘bruine materialen’ composteert, zal je compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. uitdrogen en zal het proces stoppen. En als je alleen ‘groen’ en nat materiaal gebruikt, kan de composthoop een slechte geur gaan verspreiden. Bovendien kunnen de compostbeheerders een aantal specifieke regels opstellen. We raden dus aan om contact met hen op te nemen voordat je iets naar de buurtcomposthoop brengt.
Aansluiten bij een bestaand project
Wil je aansluiten bij een project voor buurtcomposteren? Er zijn al meer dan 200 initiatieven te vinden verspreid over het hele Brusselse Gewest.
- Zoek een buurtcomposthoop in je buurt met behulp van onze interactieve kaart en neem contact op met de beheerder.
- Neem deel aan het reilen en zeilen van het project (compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. omdraaien, versnipperd materiaal binnenbrengen, buurtaperitieven ...). Een buurtcompostproject is ook een verrijkende menselijke ervaring!
Start je eigen buurtinitiatief
Om buurtcompostering of collectieve composteringBiologisch proces van verandering en nuttige aanwending van organische substraten (organisch afval ... ) in een gestabiliseerd product, gelijk aan tuinaarde en rijk aan humusachtige bestanddelen. aan te moedigen, lanceert Leefmilieu Brussel een jaarlijkse oproep voor collectieve composteringsprojecten, met als bonus een mooie methodologische en financiële ondersteuning. Je vindt alle informatie over de toegekende steun op de website ‘Vooruit met de Wijk’.
Omdat de oprichting en ontwikkeling van een collectieve composthoop speciale aandacht verdient, geven we alvast enkele adviezen mee:
- Omring je met gemotiveerde mensen om het project mee te dragen. Het succes van collectieve compostering hangt af van de inzet van de deelnemers.
- Sluit een overeenkomst met de eigenaars – particulier of publiek (gemeente, regio ...) – om het terrein ter beschikking te stellen.
- Stel regels op voor een goed beheer: wijs 1 of 2 personen aan die verantwoordelijk zijn voor het terrein en organiseer de aanvoer van biologisch afbreekbaar materiaal en de verdeling van rijpe compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners..
- Houd buurtbewoners op de hoogte en werf deelnemers via flyers, Facebookgroepen of buurtaperitieven ...
- Bekijk onze fiche ‘Bouwplan voor een collectieve compostinstallatie’ (.pdf)
Vermicompost
Je zou graag je keukenafval composteren, maar hebt geen tuin? Dan kan je aan vermicompostering doen. Vermicompostering ontbindt je keukenafval dankzij het harde labeur van kleine aardwormen (niet te verwarren met de regenwormen in onze tuin) en goede bacteriën. En dat gaat perfect in je kelder, je keuken of op je balkon. Het duurt een paar weken voor het proces op gang komt en vervolgens ongeveer drie maanden om al het afval af te breken. Je kan in de winkel een vermicompostbak voor je minuscule huisgenootjes vinden of er zelf een maken van oude emmers of bakken. Hiervoor zijn tal van online tutorials te vinden.
Praktische gids voor vermicomposteren
Zie je vermicomposteren wel zitten? Hier lees je enkele tips om eraan te beginnen:
- Plaats je vermicompostbak op een goed geventileerde plaats bij een kamertemperatuur tussen 15 en 25°C.
- In tegenstelling tot de traditionele compostbak is een vermicompostbak vooral bedoeld om keukenafval te verwerken. De wormpjes zullen smullen van je rauwe plantaardige afval (behalve uien, sjalotten en knoflook, die giftig zijn voor hen), schelpen en zelfs ongekleurd karton. Alles wat gekookt of van dierlijke oorsprong is daarentegen is uitgesloten.
- Snijd je afval in stukken van maximaal 5 cm lang en 1 à 2 cm dik. Dit versnelt het composteringsproces en voorkomt overvoeding van de wormen.
- Als het afval er langer dan 6 maanden over doet om te ontbinden, stop dan met het voeden van de compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. om uit te zoeken waar het probleem vandaan komt (vochtigheid, grootte van de vermicompostbak, temperatuur ...).
- Vergeet niet om de kostbare zwarte en geurloze vloeistof die zal ontstaan te recupereren, want het is een uitstekende natuurlijke meststof! Gebruik deze verdund (1 eenheid percolaat voor 9 eenheden water) om je planten te bemesten.
Tuincompost
Heb je het geluk tot die 1 op 3 Brusselaars te behoren die over een tuin beschikken? Dan kun je gemakkelijk beginnen met composteren. Hopen, vaten of silo’s ... Het volstaat om de composteringstechniek te kiezen die het best is aangepast aan de grootte van je tuin.
Voor kleine tuinen: het compostvat
Deze plastic vaten, die geschikt zijn voor tuinen van minder dan 300 m², zijn te koop in tuincentra of doe-het-zelfzaken. Kies bij voorkeur voor een inhoud van minstens 200 liter. Zet het vat in de zon om het afbraakproces van je organisch afval te bevorderen, en vergeet niet om je compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. ongeveer een keer per week te verluchten door het om te roeren met de daartoe bestemde stok of met een riek. Het vat moet worden afgesloten met een deksel om de warmte binnen te houden en overtollig vocht te voorkomen.
Voor middelgrote tuinen: composteren in silo of tuingaas
Composteren in een silo of in tuingaas is interessant als de hoeveelheid tuinafval te groot is om in een vat te passen. Maak een vierkante bak met behulp van houten pallets of metaalgaas. Bekleed de binnenkant met een geperforeerd zeil om de compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners. te laten verluchten zonder hem uit te drogen. Vergeet niet de inhoud van de silo twee tot drie keer per jaar om te keren om een goede verluchting van de compost te garanderen.
Tip
Met 2 of 3 compartimenten kan je het afval tijdens het composteringsproces netjes en gemakkelijk verluchten. Bovendien heb je zo altijd een voorraad droge materialen (afgeknipte takken, dode bladeren ...) bij de hand.
Voor grote tuinen: de composthoop
Als je een tuin hebt van meer dan 1.000 m², kies dan voor een composthoop. Installeer hem op een beschutte plaats, achter een haag of een bosje struiken. Zodra de stapel een volume van 2 à 3 m³ heeft bereikt, keer je het materiaal om voor de verluchting en begin je ernaast met een nieuwe stapel. Denk eraan om je composthoop af te dekken met stro, dode bladeren of een microgeperforeerd zeil om de vochtigheid onder controle te houden en het risico op nare geurtjes te beperken.
De beste tips voor geslaagde tuincompost
Is je tuin klaar om je organisch afval op te waarderen? Hier zijn enkele tips voor gezonde compostHet natuurlijk proces waarbij organisch materiaal onder gecontroleerde omstandigheden door levende organismen wordt omgezet in humus en voedingsstoffen voor de bodem en zijn bewoners.:
- Kies een goede plek: niet in de schaduw en niet in de volle zon. Denk aan de praktische kant.
- Zorg voor een goed evenwicht tussen ‘groene’ (zachte en natte) en ‘bruine’ (harde en droge) materialen.
- Controleer het vochtgehalte van je compost door er een handvol van in je handen te knijpen. Als er water uitloopt, is hij te nat. Verbrokkelt de inhoud van dit handvol daarentegen en kleeft de compost niet, dan is hij te droog.
- Werk de compost altijd af met een droge laag en dek hem indien mogelijk af om te voorkomen dat er regen op valt.
- Vul je composthoop alleen met afbreekbare en niet-vervuilende materialen: geen plastics (zelfs geen composteerbare), synthetisch textiel, stofzuigerzakken, timmerhout (vaak behandeld met chemische stoffen), as of wegwerpluiers.
- Composteer geen gekookte etensrestjes, vlees, vis of melkproducten om te vermijden dat je bezoek krijgt van knaagdieren.
- Laat kruiden met zaad weken gedurende 2 à 3 dagen voordat je ze composteert om te voorkomen dat het zaad zich later in je tuin zal verspreiden.
- Verklein grote of lange stukken afval: dit versnelt het composteringsproces.
- Composteer grasmaaisel slechts in beperkte mate. Het bevat veel water en stikstof en koekt snel samen, wat slecht is voor een goede luchtcirculatie en kan leiden tot onaangename geurtjes.
- Je kan het verwerkingsproces gemakkelijk versnellen door wat rijpende compost, die rijk is aan organismen, toe te voegen. Vraag er wat aan mensen in jouw omgeving of aan een gespecialiseerde compostgids. Jonge brandnetels, smeerwortel en algen zijn ook goede versnellers. Heb je die niet? Geen probleem! Je compost zal zelf de minerale zouten produceren die de afbraak zullen activeren. Een beetje geduld en je compost is klaar voor gebruik!
Hulp nodig om eraan te beginnen?
Wens je begeleid te worden, een opleiding te volgen of lid te worden van een buurtcompostproject vlakbij jou? Je vindt alle nodige informatie op de pagina van onze ‘Facilitator compost voor huishoudens’.